Zasady zgodne z prawami konsumenta

Przeważająca część promocji skierowana jest do konsumentów, którzy są traktowani przez prawo w sposób uprzywilejowany, jako strona słabsza od przedsiębiorcy, wobec której np. mogą zaistnieć próby wyzysku, wymuszania czy manipulacji. Z tych względów, konsumenta chroni szereg przepisów prawnych, wśród których wyróżnić należy art. 385 (1) kodeksu cywilnego – zakazujący stosowanie w relacjach z konsumentem postanowień sprzecznych z dobrymi obyczajami, rażąco naruszających jego interesy.

Przykładową listę niedozwolonych postanowień określa art. 385 (3) kodeksu cywilnego, a jej uzupełnieniem jest rejestr prowadzony przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), który powstaje na bazie orzeczeń Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK). Sąd ten rozstrzyga skargi (pozwy) każdego konsumenta, który zawarł lub mógł zawrzeć określoną umowę i twierdzi, że zawiera ona niedozwoloną klauzulę umowną. Dotyczy to również regulaminów promocji, ponieważ są one z reguły związane z nabyciem przez konsumenta określonego towaru i usługi, a więc w pewnym sensie są „przedłużeniem” umowy zawieranej z konsumentem. Wśród najczęstszych przewinień organizatorów promocji wymienić należy:

• określenie w regulaminie sądu siedziby organizatora jako sądu właściwego do rozstrzygania sporów wynikających z promocji,
• zastrzeżenie po stronie organizatora wyłącznego prawa do interpretacji zasad promocji,
• zastrzeżenie braku odpowiedzialności organizatora za jego podwykonawców (pocztę, kurierów, firmy hostingowe obsługujące WWW promocji, itp.)
• ograniczenie możliwości lub terminu do składania reklamacji lub zastrzeganie, iż odpowiedź na reklamację jest ostateczna i wiążąca,
• zastrzeganie prawa do zmiany regulaminu promocji bez uprzedniego powiadomienia uczestników, w sposób naruszający ich prawa,

Warto wskazać, że za niedozwoloną klauzulę często uznawane są postanowienia, które nie zostały stworzone w zamiarze pogorszenia sytuacji uczestnika. Wystarczy jedynie, aby określony zapis – przez brak precyzji lub spójności z pozostałymi zasadami – dawał organizatorowi czysto teoretyczną możliwość podjęcia niekorzystnych dla konsumenta działań. W konsekwencji, organizator może mieć obowiązek obrony przed zarzutami dotyczącymi niedozwolonych zasad, których nie miał zamiaru wprowadzać. Istnieje jednak możliwość ich wywiedzenia z regulaminu w wyniku nawet nieznacznego niedopowiedzenia.

Należy również podkreślić, że lista niedozwolonych klauzul stale się wydłuża na skutek kolejnych pozwów konsumentów oraz stowarzyszeń chroniących ich prawa. Tempo tego procesu wzrosło w szczególności w ostatnich latach z uwagi na fakt, iż niektóre instytucje i kancelarie prawne znalazły w tych sprawach źródło dochodu. W konsekwencji, pechowi organizatorzy mogą otrzymać kilkanaście pozwów (po minimum jednym na każdą znalezioną niedozwoloną klauzulę), czego skutkiem jest obowiązek zapłaty kosztów procesu oraz publikacji klauzuli Monitorze Sądowym i Gospodarczym (niekiedy nawet 1000- 2000 zł za każdy skuteczny pozew).

Powyższe okoliczności powodują, że nawet dogłębne sprawdzenie regulaminu pod kątem listy prowadzonej UOKiK nie daje pewności, czy wyspecjalizowane stowarzyszenie lub kancelaria prawna nie odnajdzie nowej niedozwolonej klauzuli w regulaminie promocji. Z uwagi na powyższe, tworzeniem regulaminu promocji powinna zajmować się osoba o odpowiedniej wiedzy i specjalizacji, aby uchronić organizatora przed procesami i kosztami z nimi związanymi.